Қонуни ҶТ «Дар бораи авф»
(АМОРТ с. 2006., №8-9, мод. 350)
Ба муносибати понздаҳумин солгарди истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо дарназардошти принсипи башардўстӣ Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қонуни мазкурро қабул мекунад.
Моддаи 1. Маҳкумшудагоне, ки бори аввал ҷиноят содир намудаанд, аз ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ сарфи назар аз мўҳлати ҷазои таъиншуда, инчунин аз ҷазоҳои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманднабуда озод карда шаванд:
а) занҳо;
б) шахсоне, ки дар давраи содир кардани ҷиноят ба синни ҳаждаҳсолагӣ нарасидаанд;
в) мардони аз 55-сола боло;
г) маъюбони гурўҳҳои I ва II;
д) иштирокчиёни Ҷанги Бузурги Ватанӣ, иштирокчиёни амалиётҳои ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, шахсоне, ки дар рафъи оқибатҳои садамаи Нерўгоҳи барқии атомии Чернобил иштирок намудаанд ва ё аз фалокати Чернобил ҷабр дидаанд;
е) шаҳрвандони хориҷӣ.
Моддаи 2. Маҳкумшудагоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир намудаанд ва барои он то даҳ сол аз озодӣ маҳрум карда шудаанд ё ба ҷазои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманднабуда маҳкум шудаанд, аз ҷазо озод карда шаванд.
Моддаи 3. Маҳкумшудагоне, ки барои қасдан содир кардани ҷиноят ба ҷазои бо маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд, озод карда шаванд:
а) маҳкумшудагоне, ки бори аввал ба мўҳлати то панҷ сол маҳкум шудаанд;
б) маҳкумшудагоне, ки бори аввал ба мўҳлати то дувоздаҳ сол маҳкум шудаанд ва агар на камтар аз се ду ҳиссаи мўҳлати ҷазоро дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ адо карда бошанд;
в) маҳкумшудагоне, ки бори аввал ба мўҳлати зиёда аз дувоздаҳ сол маҳкум шудаанд ва на камтар аз чор се ҳиссаи мўҳлати ҷазоро дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ адо карда бошанд.
Моддаи 4. Маҳкумшудагоне, ки нисбат ба онҳо ҷазо шартан татбиқ карда нашудааст ё ҷазоро дар колонияҳои ислоҳии сукунат адо мекунанд, ба истиснои шахсоне, ки ҷинояти махсусан вазнин содир кардаанд, инчунин онҳое, ки ба дигар ҷазои новобаста ба маҳрумӣ аз озодӣ маҳкум гардидаанд, аз ҷазо озод карда шаванд.
Моддаи 5. Тафтиши парвандаҳои зерин, ки таҳти таҳқиқ ва тафтиши пешакӣ қарор доранд ва парвандаҳое, ки аз тарафи судҳо баррасӣ нагардидаанд, қатъ карда шаванд:
а) дар бораи ҷиноятҳое, ки то эътибор пайдо кардани ҳамин Қонун аз тарафи шахсони дар моддаи 1 Қонуни мазкур номбаршуда содир гардидаанд;
б) дар хусуси ҷиноятҳое, ки барои онҳо Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷазоҳои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманднабударо пешбинӣ намудааст;
в) нисбати шахсоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир кардаанд ва барои он Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷазои маҳрум сохтан аз озодиро ба мўҳлати то даҳ сол пешбинӣ намудааст;
г) нисбати шахсоне, ки қасдан ҷиноят содир намудаанд ва Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои он ба мўҳлати то панҷ сол ҷазои аз озодӣ маҳрум сохтанро пешбинӣ намудааст.
Моддаи 6. Мўҳлати адонагардидаи ҷазои шахсоне, ки ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд ва таҳти амали моддаҳои 1- 4 ҳамин Қонун қарор намегиранд, ба истиснои шахсоне, ки дар моддаҳои 8 ва 15 ҳамин Қонун зикр гардидаанд, кам карда шавад:
а) маҳкумшудагоне, ки барои қасдан содир намудани ҷиноят ба мўҳлати то дувоздаҳ сол аз озодӣ маҳрум шудаанд — аз се як ҳисса;
б) маҳкумшудагоне, ки барои қасдан содир намудани ҷиноят ба мўҳлати зиёда аз дувоздаҳ сол аз озодӣ маҳрум гардидаанд — аз чор як ҳисса;
в) маҳкумшудагоне, ки аз беэҳтиётӣ ҷиноят содир кардаанд ва ба маҳрумӣ аз озодӣ зиёда аз даҳ сол маҳкум шудаанд — нисфи мўҳлати ҷазо.
Моддаи 7. Нисбати шахсоне, ки барои ҷиноятҳои зерин ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд ё маҳкум гардидаанд, амали моддаҳои 1, 3 ва 5 ҳамин Қонун татбиқ карда нашавад:
а) барои ҷиноятҳои бо моддаҳои 61-70, 74, 75 қисми 2, 76 қисмҳои 3 ва 4 (ба истиснои воситаҳои нашъадор), 89 қисми 4, 90 қисми 4, 91 қисмҳои 2 ва 3, 95 қисми 3, 96, 99 қисми 2, 104, 105, 111 қисми 2, 121, 135 қисми 3, 154 қисми 4, 155, 156, 160 қисми 3, 186 қисмҳои 2 ва 3, 187 қисми 2, 1871 қисми 2, 2061, 220 қисми 3, 227 қисми 3, 233 қисми 3, 234 қисмҳои 1 ва 2, 2341, 240 қисми 2, 2401, 241 қисми 3, 2412 , 249 банди «в», 250 бандҳои «б» ва «в», 252 банди «б», 260, 261 банди «в», 270 банди «в», 276- 277 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1961) пешбинишуда;
б) барои ҷиноятҳои бо моддаҳои 104, 110 қисмҳои 2 ва 3, 130 қисмҳои 2 ва 3, 1301 қисмҳои 2 ва 3, 131 қисми 3, 132 қисми 3, 138, 139 қисмҳои 2, 3 ва 4, 167, 179, 181, 184 қисми 3, 186, 187, 189, 195 қисмҳои 2 ва 3, 196 қисмҳои 2 ва 3, 199, 200 қисми 4, 201 қисми 4, 202 қисмҳои 2 ва 3, 2021 қисми 3, 2022 қисми 3, 203 қисми 3, 204 қисмҳои 3 ва 4, 205 қисми 2, 206 қисмҳои 2 ва 3, 212 қисми 3, 237 қисми 3, 244 қисмҳои 3 ва 4, 245 қисмҳои 3 ва 4, 246 қисми 3, 247 қисмҳои 3 ва 4, 248 қисмҳои 2, 3 ва 4, 249, 250, 252 қисмҳои 2 ва 3, 289 қисмҳои 2, 3 ва 4 (ба истиснои воситаҳои нашъадор), 305-310, 313, 316 қисми 3, 319 қисмҳои 3 ва 4, 329, 331, 332, 364, 365, 368 қисми 2, 369 қисмҳои 2 ва 3, 370 қисмҳои 2 ва 3, 382, 386 қисми 4, 391 қисмҳои 3 ва 4, 395 — 405 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1998) пешбинишуда;
в) шахсоне, ки кирдорашон боиси марги ду ё бештар шахс гардидааст ва маҳкумшудагоне, ки ҷинояти қасдонаро дар маҳалли адои ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ содир кардаанд;
г) маҳкумшудагоне, ки мувофиқи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон ретсидивистони махсусан хавфнок эътироф шудаанд ва ё ҷиноятро дар ҳолати ретсидиви махсусан хавфнок содир намудаанд;
д) шахсоне, ки пештар ба тариқи бахшиши ҷазо ё авфи умумӣ аз ҷавобгарии ҷиноятӣ ва ҷазо озод карда шудаанд ва боз қасдан ҷиноят содир намудаанд, агар мўҳлати ҷазое, ки аз рўи он авфи умумӣ ё бахшидани ҷазо татбиқ карда шудааст, нагузашта бошад;
е) маҳкумшудагоне, ки тартиби муқарраргардидаи адои ҷазоро ба таври ашаддӣ вайрон кардаанд, ба истиснои маҳкумшудагоне, ки дар бандҳои «а», «в» ва «г»-и моддаи 1 ҳамин Қонун нишон дода шудаанд.
Моддаи 8. Амали моддаи 6 ҳамин Қонун ба шахсоне, ки бо моддаҳои 61-70, 74, 104, 121 қисмҳои 3 ва 4, 156 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1961) ва шахсоне, ки бо моддаҳои 104, 179, 138 қисми 3, 186, 189, 247 қисмҳои 3 ва 4, 249 қисмҳои 3 ва 4, 305-310, 313, 395-405 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (таҳрири соли 1998) маҳкум шудаанд, инчунин шахсоне, ки кирдорашон боиси марги ду ё бештар шахс гардидааст ё ҷинояти қасдонаро дар маҳалли адои ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ содир кардаанд, татбиқ карда намешавад.
Моддаи 9. Ҳамин Қонун нисбати шахсоне, ки аз ҷониби мақомоти таҳқиқи ибтидоӣ ва тафтиши пешакӣ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд, ё аз ҷониби судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳкум шудаанд ва то эътибор пайдо кардани ҳамин Қонун ҷиноят содир намудаанд, инчунин нисбати шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҷониби судҳои давлатҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил маҳкум шудаанд ва барои минбаъд адо намудани ҷазо ба Ҷумҳурии Тоҷикистон оварда шуда буданд, татбиқ карда мешавад. Татбиқи Қонуни мазкур доѓи судии шахсро намебардорад.
Моддаи 10. Иҷрои ҳамин Қонун ба зиммаи мақомоти зерин гузошта шавад:
а) мақомоти таҳқиқи ибтидоӣ ва тафтиши пешакӣ нисбати шахсоне, ки парванда ва мавод оид ба ҷиноятҳояшон таҳти баррасии ин мақомот қарор доранд, инчунин шахсоне, ки парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати онҳо таҳти тафтиши пешакӣ ва таҳқиқ қарор дошта, дар кофтуков мебошанд;
б) судҳо:
-нисбати шахсоне, ки парванда ва мавод оид ба ҷиноятҳояшон дар суд таҳти баррасӣ қарор дошта, то эътибор пайдо намудани ҳамин Қонун баррасӣ нашудаанд, инчунин маҳкумшудагоне, ки парвандаҳои ҷиноятиашон баррасӣ гардида, вале ҳукми онҳо эътибори қонунӣ пайдо накардаанд;
-нисбати маҳкумшудагоне, ки иҷрои ҳукмашон мавқуф гузошта шудааст ва маҳкумшудагоне, ки нисбати онҳо бо ҳукми суд ҷазо шартан татбиқ карда нашудааст (масъалаи татбиқи авф аз рўи пешниҳоди нозироти корҳои ислоҳие, ки рафтори маҳкумшударо назорат менамояд, аз ҷониби суди маҳалли иҷрои ҳукм ё зисти маҳкумшуда ҳал карда мешавад);
-нисбати маҳкумшудагоне, ки аз маҳалли маҳрум сохтан аз озодӣ шартан пеш аз мўҳлат аз ҷазо озод шудаанд, ё қисми адонагардидаи ҷазои нисбати онҳо таъиншуда то эътибор пайдо намудани ҳамин Қонун ба ҷазои сабуктар иваз карда шудааст (масъалаи татбиқи санади авфро суди маҳалли иҷрои ҳукм ё зисти маҳкумшуда бо пешниҳоди нозироти корҳои ислоҳӣ ҳал мекунад);
-нисбати маҳкумшудагоне, ки ба ҷазои ҷарима маҳкум шудаанд, агар то эътибор пайдо кардани ҳамин Қонун ҷарима бо сабабҳои узрнок ситонида нашуда бошад (масъалаи татбиқи авфро суде, ки ҳукм баровардааст, бо пешниҳоди иҷрочии суд ҳал менамояд);
в) муассисаҳои системаи иҷрои ҷазои ҷиноятии Раёсати корҳои ислоҳии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-нисбати маҳкумшудагоне, ки ба ҷазои маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанду дар ҳабс нестанд ва ҳукмҳо нисбати онҳо эътибори қонунӣ пайдо кардаанд;
-нисбати маҳкумшудагоне, ки ҷазоро дар намуди корҳои ҳатмӣ, корҳои ислоҳӣ дар ҷои корашон, ё дар ҷойҳои дигаре, ки мақомоти иҷрокунандаи ҳукм муайян менамояд, маҳрум намудан аз ҳуқуқи ишѓоли мансабҳои муайян, ё машѓул шудан бо фаъолияти муайян адо мекунанд;
-нисбати маҳкумшудагоне, ки дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ буда, ҳукм нисбати онҳо эътибори қонунӣ пайдо кардааст;
-нисбати маҳкумшудагоне, ки ҷазоро дар колонияҳои ислоҳии сукунат адо мекунанд;
г) фармондеҳии қисмҳои ҳарбии интизомӣ нисбати хизматчиёни ҳарбие, ки ба нигоҳ доштан дар қисми ҳарбии интизомӣ маҳкум шудаанд.
Моддаи 11. Озод намудани маҳкумшудагон аз ҷазоҳои иловагӣ, ки то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун иҷро нашудаанд, ба зиммаи мақомот ва муассисае гузошта мешавад, ки масъалаи аз ҷазои асосӣ озод намудани чунин маҳкумшудагон гузошта шудааст.
Моддаи 12. Қарор дар бораи татбиқ кардан ё накардани авф нисбати ҳар як шахс алоҳида қабул карда мешавад. Дар сурати мавҷуд набудани маълумоти зарурӣ дар бораи маҳкумшуда муҳокимаи масъалаи татбиқи авф то пайдо намудани ҳуҷҷатҳои иловагӣ, вале на дертар аз як моҳ мавқуф гузошта мешавад.
Моддаи 13. Қарор дар бораи татбиқи авф, ки аз тарафи мақомоти таҳқиқи ибтидоӣ ва тафтиши пешакӣ, фармондеҳии қисмҳои интизомии ҳарбӣ, муассисаҳои системаи иҷрои ҷазои ҷиноятии Раёсати корҳои ислоҳии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад, аз ҷониби прокурор иҷозат (санксия) дода мешавад.
Ҳангоми татбиқи санади авф аз ҷониби судҳо иштироки прокурор ҳатмист.
Моддаи 14. Ҳангоми татбиқи Қонуни мазкур бояд ба назар гирифта шавад:
а) зербанди «а» моддаи 1 нисбати заноне татбиқ мегардад, ки то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун ҷиноят содир кардаанд;
б) таҳти амали зербанди «б» моддаи 1 шахсоне қарор мегиранд, ки то рўзи содир кардани ҷиноят ба синни ҳаждаҳсолагӣ нарасидаанд;
в) таҳти амали зербанди «в» моддаи 1 мардоне қарор мегиранд, ки то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани Қонуни мазкур ба синни 55-солагӣ расидаанд;
г) зербанди «г» моддаи 1 нисбати шахсоне татбиқ карда мешавад, ки мувофиқи тартиби муқарраршуда то ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун маъюбони гурўҳҳои I ва II дониста шудаанд.
Моддаи 15. Қонуни мазкур нисбати шахсоне, ки барои содир намудани маҷмўи ҷиноятҳо айбдор дониста ва ё маҳкум шудаанд, агар яке аз онҳо дар зербандҳои «а» ва «б» моддаи 7 Қонуни мазкур пешбинӣ шуда бошад, татбиқ карда намешавад, вале мўҳлати адои ҷазо бо тартиби пешбиникардаи моддаи 6 ва бо дарназардошти талаботи моддаи 8 Қонуни мазкур кам карда мешавад.
Моддаи 16. Мўҳлати ҷазои адокардашудаи маҳкумшудагони дар зербандҳои «б» ва «в» моддаи 3 Қонуни мазкур нишондодашуда, то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун ба ҳисоб гирифта мешавад.
Моддаи 17. Мутобиқи моддаи 6 қисми мўҳлати ҷазои адонагардида, ки то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун боқӣ мондааст, кам карда мешавад.
Нисбати шахсоне, ки пештар мўҳлати ҷазояшон ба тариқи бахшиши ҷазо ё авф кам карда шуда буд, авф бо назардошти мўҳлати ҷазои адонагардида татбиқ карда мешавад.
Моддаи 18. Шахсоне, ки нисбати онҳо Қонуни мазкур татбиқ карда мешавад, аз барқарор намудани товони зарари моддии бо кирдори ҷиноятӣ расонидаашон озод карда намешаванд.
Моддаи 19. Шахсони мувофиқи Қонуни мазкур авфшаванда ҳам аз ҷазои асосӣ ва ҳам аз ҷазои иловагӣ озод карда мешаванд. Маҳкумшудагоне, ки мўҳлати адои ҷазояшон мутобиқи моддаи 6 Қонуни мазкур кам карда мешавад, аз адои ҷазои иловагӣ озод карда намешаванд.
Моддаи 20. Маводи шахсоне, ки таҳти амали Қонуни мазкур қарор мегиранд ва мувофиқи тартиби муқарраргардида ба онҳо табобати маҷбурӣ аз майзадагӣ, нашъамандӣ ё бемориҳои зўҳравӣ таъин гардидааст, дар давраи иҷрои ҳамин Қонун баррасӣ гардида, қарор дар бораи озод намудани онҳо, танҳо пас аз ба охир расидани давраи пурраи табобати маҷбурӣ мавриди иҷро қарор дода мешавад.
Барои анҷомёфта донистани муолиҷаи касалии зўҳравии маҳкумшуда хулосаи тиббӣ ва нисбати шахсе, ки суд аз майзадагӣ ё нашъамандӣ табобати маҷбурӣ фармудааст, таъиноти суд дар бораи қатъ кардани табобати маҷбурӣ асос мебошад.
Моддаи 21. Вайронкунандагони тартиби муқарраргардидаи адои ҷазо, ки зербанди «е» моддаи 7 Қонуни мазкур пешбинӣ менамояд, чунин маҳкумшудагон дониста мешаванд:
а) маҳкумшудагоне, ки тартиби муқарраргардидаи адои ҷазоро ба таври ашаддӣ вайрон кардаанд (моддаи 122 Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон) ва муҷозоти мўҳлаташ адонашуда ё бекорнашуда дошта бошанд;
б) маҳкумшудагоне, ки дар вақти адо намудани ҷазо қасдан ҷиноят содир кардаанд;
в) маҳкумшудагоне, ки бе сабабҳои узрнок дар мўҳлатҳои Қонун ва суд муқарраркарда ҷаримаро насупоридаанд.
Моддаи 22. Нисбати шахсоне, ки ҷиноятҳои давомдор ё дарозмуддат содир кардаанд, ҳамин Қонун танҳо дар мавриде татбиқ карда мешавад, ки агар ин намуд ҷиноятҳо то рўзи ба қувваи қонунӣ даромадани Қонуни мазкур анҷом ёфта бошанд.
Моддаи 23. Ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва мақомоти худидоракунии шаҳраку деҳот супорида шавад:
а) бақайдгирии саривақтии шахсони мувофиқи Қонуни мазкур аз адои ҷазо озодшударо ҷиҳати расонидани кўмаки иҷтимоӣ ва назорати рафтори онҳо таъмин намоянд;
б) назорати ноболиѓони мутобиқи Қонуни мазкур озодшударо ба падару модарон ё шахсони ивазкунандаи онҳо вогузор намуда, дар мавриди зарурӣ барои ба мактаб-интернатҳо ҷойгир кардани ноболиѓони бесаробон чора андешанд;
в) масъалаи ҷойгир кунонидани беморонро дар муассисаҳои тиббӣ ва маъюбону пиронсолони бекасро дар интернат ва хонаҳои пиронсолон ташкил намоянд.
Моддаи 24. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи авф» дар давоми шаш моҳ мавриди иҷро қарор дода шавад.
Моддаи 25. Агар масъалаи татбиқи Қонуни мазкур пас аз мўҳлати шашмоҳаи баъд аз ба қувваи қонунӣ даромадани ҳамин Қонун ба миён ояд, он мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи моддаи 10 Қонуни мазкур иҷро карда мешавад.
Моддаи 26. Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати даромадҳо ва пардохтҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Шўрои адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва мақомоти худидоракунии шаҳраку деҳот дар муддати як моҳи пас аз гузаштани мўҳлати иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи авф» ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси иҷрои он ҳисобот пешниҳод намоянд.
Моддаи 27. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов
ш.Душанбе, 18 августи соли 2006
№ 203
